Wij mensen hebben, net als elk levend wezen, een zelfbeschermend mechanisme om ons te helpen overleven wanneer er gevaar dreigt. Dit mechanisme mobiliseert ons brein en ons lichaam om te vechten tegen een vijand (Fight), weg te rennen voor een gevaarlijke situatie (Flight) of te bevriezen en ons te verstoppen voor een prooidier (Freeze). Daarnaast kennen we ook de nog de reacties Fright en Faint.

Soms kan ons reptielenbrein veilige situaties als gevaarlijk interpreteren en geeft dan vals alarm. Dit gebeurt wanneer de Amygdala (onze waakhond voor gevaar) voelt dat er gevaar dreigt en ons lichaam in het overlevingsmechanisme van - Fight - Flight - Freeze - brengt, sneller dan ons rationele brein kan reageren, terwijl we ons afvragen waarom we doodsangst voelen.

Wanneer iemand te maken heeft (gehad) met grensoverschrijdend gedrag kan dat op termijn Post Traumatisch Stress Syndroom, ook wel PTSS genoemd, veroorzaken. Het grensoverschrijdende gedrag heeft een enorme impact en om te overleven wordt het Fight, Flight, Freeze systeem in werking gezet.

Doordat iemand vaak geen kant opkan, niet tegen de dader opgewassen is, niet kan vechten of vluchten, blijft dit systeem constant aan staan. De schaamte, de angst en doordat iemand het niet durft te delen, zorgen ervoor dat iemand ermee rond blijft lopen. Het gebeuren gaat zich als het ware vastzetten en het FFF systeem blijft overactief. De Amygdala is overprikkeld en denkt dat het gevaar er steeds is. Er is enorm veel onrust waardoor iemand slechter gaat slapen, meer piekert, vermoeid raakt en uiteindelijk PTSS ontwikkelt.

Herbelevingen:

Beelden en gedachten dringen zich de hele dag aan je op. Je ervaart geen moment rust meer. Je hebt angstige dromen/nachtmerries over de gebeurtenis. Soms huil je in je slaap en word je huilend/schreeuwend wakker. Soms praat of schreeuw je in je slaap. Je reageert soms alsof de gebeurtenis opnieuw plaatsvindt. Wanneer er iets gebeurt wat jou herinnert aan de gebeurtenis, gaan gelijk alle alarmbellen af en voel je je heel angstig. Het lijkt of je de hele dag in alles wordt herinnert aan het trauma. Je ziet het in alles terug en legt verbanden die je normaalgesproken niet zou leggen. Je gaat trillen, zweten, je ademhaling en hartslag gaan omhoog wanneer je het trauma herbeleeft. Je hele systeem is overprikkeld reageert over-alert.

Vermijdingsreacties:

Je gaat bijvoorbeeld niet meer naar iemand toe die jou aan de gebeurtenis doet herinneren of je gaat bepaalde plekken of situaties uit de weg.

Negatieve gedachten, afgestompte gevoelens:

Je kunt je soms bepaalde onderdelen van het trauma niet meer herinneren. Je interesse neemt af voor dingen die je vroeger leuk of belangrijk vond. Je gevoelens vlakken af. Je bent de verbinding met jezelf en anderen kwijt. Je hebt negatieve gedachten over jezelf, over het leven.

Sterke prikkelbaarheid of hyperactivatie:

Je valt moeilijk in slaap, je kunt moeilijk doorslapen, bent steeds wakker, bent prikkelbaar, hebt woede-uitbarstingen, concentratieproblemen, je bent overdreven alert of schrikachtig. Ook kan het zijn dat je veel gaat eten, drinken of iets anders gaat doen waardoor je je tijdelijk even wat beter voelt, waardoor je tijdelijk niet hoeft te voelen hoe verschrikkelijk je je voelt.